16 mei 2012

Metsu: Het zieke kind

Omstreeks 1660-1665 schilderde Gabriël Metsu (Leiden 1629 - Amsterdam 1667) dit tafereel, Het zieke kind. Het schilderij – nog geen anderhalf A4’tje groot – behoort tot de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam.



Het is een meesterwerk, maar niemand kan zeggen waarom. Pogingen om de kwaliteit te verklaren maken gauw een potsierlijke indruk. ‘De futloze zieke is overtuigend weergegeven’, meldt het Rijksmuseum. Dat is wel het minste. ‘Op een subtiele manier gaf de schilder de verschillende materialen weer’. Er waren in de 17de eeuw in de Lage Landen tientallen, zo niet honderden schilders die op dat punt niet voor Metsu onderdeden.  Daar hadden ze namelijk voor geleerd.
   ‘Voor de kleding van de figuren koos Metsu krachtige kleuren: rood, geel, blauw en accenten in helder wit. Rondom het tweetal gebruikte hij meer ingehouden kleuren: verschillende tinten bruin, grijs en gebroken wit. In veel andere schilderijen van Metsu [...] is het kleurgebruik minder uitgesproken.’ Nou èn?
   Men vervolgt: ‘Niet alleen het kleurgebruik, maar ook de compositie van dit schilderij is heel krachtig, en vestigt de aandacht op het zieke kind en de vrouw die het verzorgt.’ Hoe krachtig moet de compositie zijn om de aandacht te vestigen op twee figuren die samen een groot deel van het beeldvlak, waaronder het hele centrum, in beslag nemen?
   Maar het kan nog mooier: de compositie is niet alleen krachtig, ze is ‘doordacht’, want je kunt twee diagonalen aanwijzen  – waarvan er een ‘ietwat krom’ is –, die elementen van het schilderij – enerzijds de pappot, het lichaam van het kind en de Kruisiging rechtsboven, anderzijds de figuur van de vrouw en de landkaart met de signatuur van Metsu linksboven – met elkaar verbinden. Vind maar eens een schilderij waarin je geen verbindende diagonalen kunt trekken, zeker als ze nog ietwat krom mogen zijn ook.
   Kijk maar liever naar het schilderij, in plaats van dit soort beweringen te lezen (en dan nog mijn commentaar daarop). Hier is een mooie grote afbeelding. Hier zijn de begeleidende teksten. En laten we het Rijksmuseum dankbaar zijn dat het dit kwetsbare meesterwerkje zo zorgvuldig beheert.
(De afbeelding is ontleend aan de website van het Rijksmuseum. Het schilderij meet 32,2 x 27,2 cm.)
(J.E. pokes fun at the Rijksmuseum’s analysis of Metsu’s Sick Child.)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten